Categorie: Lezingen

Onze online poll aangaande het thema van de komende cursusdag van de VWM heeft uitgewezen dat een ruime meerderheid van de leden het thema “Topic Modeling” verkiest. Hierbij gaat nogmaals het wervingstekstje. Wij zullen deze cursusdag nu organiseren, vermoedelijk voor de periode April/Mei. Wij willen iedereen nogmaals danken voor het uitbrengen van zijn of haar stem.

Topic Modeling: thematische analyse van een groep documenten
“Topic modeling” is een toepassing in de Digital Humanities waarbij men zich richt op de automatische analyse van de onderwerpen in een ongestructureerde groep documenten — te denken valt literaire corpora, verzamelingen oorkonden of wetenschappelijke artikels. Hoewel de onderliggende statistiek erg ingewikkeld is, is het resultaat van topic modeling bijzonder eenvoudig. Een algoritme bepaalt eerst volledig automatisch de interessante “topics” in het corpus, oftewel groepjes van woorden die geregeld in dezelfde context opduiken. (Een groep woorden als kerk, priester, altaar, … kan bv. het topic “Religie” in het corpus voorstellen.) Vervolgens kan het programma automatisch bepalen in welke mate een bepaald onderwerp wordt behandeld in een document. (Een krantenartikel over een voetbaltransfer kan bv. voor 80% over sport gaan, maar ook 20% over economie.) Vervolgens kan men de samenstelling van interessante topics in het corpus bestuderen of de ontwikkeling ervan diachroon uittekenen, hetgeen steevast verrassende inzichten oplevert. In deze hands-on workshop leren de deelnemers een toegankelijk en veelgebruikt software-pakket (Mallet) besturen, dat van de gebruiker geen speciale ICT-vaardigheden vereist. Centraal staat de vraag hoe men deze onderzoekstechniek op relevante wijze kan aanwenden binnen mediëvistisch onderzoek.

Op 3-5 April wordt in Nijmegen een Lenteschool in de Digital Humanities georganiseerd: Get going: The Nijmegen Spring School in eHumanities 2013. Dit initiatief wordt mogelijk gemaakt met de financiële steun van de European Association for Digital Humanities. Drie onderwerpen komen aanbod: programmeren in Python (instructeur: Folgert Karsdorp), statissche analyse in R (instructeur: Peter Hendrix) en de analyse van sociale netwerken in Gephi (instructeur: Clément Levallois). De school is voor alle geïnteresseerden toegankelijk. De kostprijs bedraagt 60 euro. Meer informatie vindt u op de officiële website: http://www.ru.nl/ehumanities/spring-school-2013/cfp/. De Engelstalige aankondiging gaat hierbij (CfP Spring school). Aanmelden kan bij de organisatoren (mike.kestemont@ua.ac.be of md@martenduering.com) door het doorsturen van een kort CV, met een summiere indicatie van eerdere ervaring op het gebied van de Digital Humanities — er wordt evenwel geen specifieke voorkennis vereist.

 

Hierbij gaat de vooraankondiging van ‘Praten als Brugman, schrijven als Herp. Minderbroeders observanten en het culturele leven in de laatmiddeleeuwse Lage Landen’. Symposium en tentoonstelling over de invloed van minderbroeders observanten op het literaire bedrijf in de Lage Landen tussen circa 1450 en 1550.

Universiteitsbibliotheek Leiden
14 juni 2013
Aanvang 13.00 uur

Sprekers: Thom Mertens (Universiteit Antwerpen), Judith Keßler (Radboud Universiteit Nijmegen), Koen Goudriaan (Vrije Universiteit Amsterdam).
Discussie: Bert Roest (Radboud Universiteit Nijmegen)
Introductie en organisatie: Anna Dlabacova (Universiteit Leiden) en Daniëlle Prochowski (Universiteit Antwerpen)

Voor meer informatie: danielle.prochowski@ua.ac.be

Hieronder vindt u de aankondiging van een reeks sessies over Nederlandse taal en cultuur op het congres van de MLA volgend jaar.

MLA 2014 Convention Chicago – Call for Papers on Netherlandic Language and Literature
The MLA Discussion Group for Netherlandic Language and Literature will host a series of sessions at the 2014 MLA Convention (Chicago, 9 – 12 January 2014). The Discussion Group invites submissions for papers on any topic dealing with Dutch language and culture in the broadest sense. Presentations dealing with the 2014 MLA Presidential Theme, Vulnerable Times, are especially welcome but proposals need not be limited to this area. Please submit abstracts of up to 500 words by 17 March 2013 to Thomas Shannon (tshannon@berkeley.edu) or Wijnie De Groot (wed23@columbia.edu). More information about the 2014 MLA Convention and the MLA Presidential Theme can be found on the MLA website (www.mla.org/convention).

U wordt van harte uitgenodigd op de studiedag Espace vécu, espace representé die wordt georganiseerd op 22 maart 2013 te Lille. Meer informatie vindt u op de volgende poster.

Staatsbibliothek zu Berlin, 29 April – 3 May 2013
A five-day intensive training school in codicology organised under the auspices of COST ACTION IS 1005, ‘Medioevo Europeo: Medieval Studies and Technological Resources’.

Codicology, the study of manuscript books as material objects, is an important discipline within manuscript studies. Topics covered will include writing materials, formats and layout, with particular focus on presenting a typology of medieval manuscripts, illustrated by Bibles, manuscripts of the Latin classics and literary and legal manuscripts in the vernacular. A significant component of the school will be instruction in the use of TEI-conformant XML to record and analyse codicological data. There will also be a presentation of Manuscripta mediaevalia, a joint online venture of the Staatsbibliothek zu Berlin, Bayerische Staatsbibliothek München and the Deutsches Dokumentationszentrum für Kunstgeschichte – Bildarchiv Foto Marburg, which gives access to the manuscript collections of hundreds of libraries in Europe and the United States.
The language of instruction will be English.

Instructors:
M. J. DRISCOLL, Curator, Arnamagnæan Institute, Copenhagen (XML)
Robert GIEL, Staatsbibliothek zu Berlin (Manuscripta Mediaevalia)
J. P. GUMBERT, Prof. em., Universiteit Leiden (Manuscript miscellanies)
Silvia HUFNAGEL, Arnamagnæan Institute, Copenhagen (XML)
Eef OVERGAAUW, Leiter, Handschriftenabteilung, Staatsbibliothek zu Berlin (Bibles and Latin classics)
Elena PIERAZZO, Department of Digital Humanities, King’s College, London (XML)
Lena ROHRBACH, Nordeuropa-Institut, Humboldt-Universität zu Berlin (Medieval and post-medieval Scandinavian legal manuscripts)

The school is open to doctoral- and post-doctoral-level students registered at institutions in any of the thirty-six COST countries (as listed on the COST website: http://www.cost.eu/about_cost/cost_countries). Participants should have a background in medieval studies, with at least some experience of working with manuscripts; previous experience with XML, while an advantage, is not required. Places are limited to a maximum of twenty students. There is no fee for the course itself, but participants will be expected to arrange their own accommodation and travel to Berlin. Ten bursaries of € 800 each will be available to cover the costs of travel and accommodation.
Please send applications, including a full CV, to the school’s organisers, Eef Overgaauw (Everardus.Overgaauw@sbb.spk-berlin.de) and M. J. Driscoll (mjd@hum.ku.dk), at the latest by the end of February.

Universiteit Leiden, Huizinga Gebouw
Conference Room (Doelensteeg 16),
vrijdag 1 maart 2013

De (veronderstelde) macht van de media is vandaag een veelbesproken onderwerp. De wortels hiervan liggen wellicht in de Vroegmoderne tijd, die de opmars van handgeschreven en gedrukte nieuwsberichten op regelmatige basis kende. Een goed begrip van nieuwsgaring en nieuwsverspreiding is essentieel voor ons inzicht in de vroegmoderne cultuur. Deze rijke bronnen worden dan ook in verschillende lopende onderzoeksprojecten gevaloriseerd.

Tijdens de Dag van het Onderzoek wordt lopend onderzoek uit Vlaanderen en Nederland besproken. Daarnaast is het de bedoeling om met alle aanwezigen te reflecteren over de methodologische uitdagingen van dit onderzoek.

Inschrijven kan door zich voor 25 februari aan te melden bij  violet.soen@arts.kuleuven.be  of E.M.Geevers@hum.leidenuniv.nl  en door het overmaken van € 20 op een van de volgende rekeningnummers, met vermelding “Dag van het Onderzoek”:
– voor Vlaanderen 068-2342528-05 (VNVNG te Brussel);
– voor Nederland 4709880 (VNVNG te Oegstgeest)
In dit inschrijvingsgeld zijn de lunch, de koffie/thee en de receptie achteraf begrepen.

PROGRAMMA

10.30 Ontvangst met koffie en thee

10.50 Opening Dag van het Onderzoek door voorzitter Joop Koopmans (Rijksuniversiteit Groningen).

10.55 Inleiding door Liesbeth Geevers (Radboud Universiteit Nijmegen) en Violet Soen (KU Leuven )

11.00 Hans Cools (KU Leuven): “Italiaanse berichten over de Nederlandse Opstand”

11.30 Helmer Helmers (Universiteit van Amsterdam):”News Networks in early modern Europe”

12.00 Vragen en discussie

12.30 Lunch

13.30 Nina Lamal (KU Leuven): “Ter promotie van de Spaans-Habsburgse zaak: nieuwsverslagen over de Nederlandse Opstand op het Italiaanse schiereiland”

14.00 Helmer Helmers (Universiteit van Amsterdam): ”Bohemen in het nieuws: Nederlandse media aan het begin van de Dertigjarige Oorlog”

14.30 Koffie en thee

15.00 Michiel van Groesen (Universiteit van Amsterdam), “Men verwacht sonder twijfel teghen April de Silver-Vlote”: Atlantisch nieuws in de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden”

15.30 Vragen en discussie onder leiding van referent Joop Koopmans (Rijksuniversiteit Groningen).

16.30 Afsluiting en borrel

www.vnvng.eu

19.02.2013 – Gent, Sint-Pietersabdij
Sint-Pietersplein 9, 9000 Gent

Circa 10 jaar geleden was de grootschalige vlakdekkende opgraving op het Sint-Pietersplein onder leiding van de Dienst Stadsarcheologie van de Stad Gent volop aan de gang. De resultaten overstegen elke verwachting. De aanwezigheid van de restanten van een Ottoonse abdijkerk met bijhorend atrium waren tot dan toe ongekend. Het ‘ontdekken’ van graf S1647, het antropomorfe graf van VULFERUS, een leek uit het gevolg van de graven van Vlaanderen, was dan ook het ‘nec plus ultra’. Het graf alsook het identificatiesteentje groeiden al snel uit tot onderwerp van menig onderzoek. Het archeologisch onderzoek, het overlijden van VULFERUS in 1013 en de tiende verjaardag van zijn ‘opgraving’ vormen de aanleiding tot een bescheiden forum met het thema ‘omtrent het jaar 1000’. Vorsers van diverse disciplines zullen deze dag hun licht proberen werpen op de leefwereld in deze scharnierfase van de middeleeuwen.

PROGRAMMA

• 8u.30 Onthaal
• 8u.50 Introductie tot de Vulferusdag, Marie Christine Laleman, Directeur Stad Gent, Dienst Stadsarcheologie en Stadsarchief
• 9u. 1000 jaar begraven op het Sint-Pietersplein, Geert Vermeiren, Archeoloog Stad Gent, Stadsarcheologie
• 9u.30 Een geschreven, maar toch verborgen dood: over het endotaaf van Vulferus (+ 1013), Dr. Georges Declercq, VUB Brussel
• 10u. La cathédrale de l’an mil à Tournai, Dr. Raymond Brulet, UCL Louvain-la-Neuve
• 10u.30 Koffie
• 11u. Hervorming als narratieve schaamlap. Een andere kijk op de ontwikkeling van het Vlaamse kloosterwezen omstreeks het jaar 1000, Dr. Steven Vanderputten, UG Gent
• 11u.30 Tussen wildernis en boerderij. Het platteland tussen Gent en Brugge zoals Vulferus het kan gezien hebben anno 1000 …, Dr. Wim De Clercq, UG Gent
• 12u. ‘Een dag aan zee’ met Vulferus in het jaar 1000, Dr. Dries Tys, VUB Brussel
• 12u.30 Middagpauze (vrij)
• 13u.30 De Laatste Wildernis. Toen de natuur uit Vlaanderen verdween, en de maatschappij hopeloos verdeeld raakte, Dr. Anton Ervynck, Onroerend Erfgoed Vlaanderen, Brussel
• 14u. Artisanale productie en stadswording: de casus Ename, Dr. Koen De Groote, Onroerend Erfgoed Vlaanderen, Brussel
• 14u.30 Koffie
• 15u. Brussel omstreeks het jaar 1000. Eerste resultaten van een multidisciplinair onderzoek, Stephan Van Bellingen, Archeoloog Cel Archeologie Brussels Hoofdstedelijk Gewest
• 15u.30 Brugge rond het jaar 1000, Marc Ryckaert, Historicus Brugge
• 16u. “Eenheid en Verscheidenheid” rond het jaar 1000, Dirk Callebaut, Archeoloog Ename
• 16u. 30 Slotbeschouwing

De Vulferusdag is een organisatie van de Stad Gent (Historische Huizen en Dienst Stadsarcheologie en Stadsarchief) en de vzw Archaeologia Mediaevalis

Inschrijvingen en inlichtingen:

Stadsarcheologie, Dulle-Grietlaan 12, 9050 Gentbrugge, stadsarcheologie@gent.be, tel. 09/2665760

A Conference on the Occasion of the Publication of Ina Kok, 

Woodcuts in Incunabula printed in the Low Countries 

Hes & De Graaf Publishers, Koninklijke Bibliotheek, National Library of the Netherlands (KB) and the Dutch Book Historical Society (NBV) are organising a conference on 12 April 2013 on the occasion of the publication of the long awaited revised edition of Ina Kok’s widely admired and groundbreaking dissertation on the woodcut illustrations in incunabula printed in the Low Countries between 1475 and 1501.

Ina Kok, curator of City Archives and Athenaeum Library (SAB) Deventer, completed her Ph.D. on this subject in 1994. Even in its unpublished form and only available in a few copies, Kok’s dissertation acquired the status of a standard reference work. Partly thanks to City Archives and Athenaeum Library (SAB) it will now be published in an English edition by Hes & De Graaf Publishers, with illustrations of all the woodcuts used in Dutch incunabula, reworked, revised and much better accessible. This edition will be indispensable for incunabulists, book historians in general and historians of medieval and early Renaissance art in particular. The books in this period often appeared without date and by meticulously comparing damages in the woodcuts Kok for example has been able to date certain editions. Moreover, the work offers a magnificent overview of the imagery in the second half of the fifteenth century.

At the start of the conference, the book Woodcuts in Incunabula printed in the Low Countries will officially be presented, after which an international selection of speakers will present the world of the early printed book, their cataloguing and digitisation, and of course the woodcuts they contain. Speakers are Paul Needham (Scheide Library, Princeton), Lotte Hellinga (British Library, London), Bettina Wagner (Bayerische Staatsbibliothek, München), John Goldfinch (British Library, London),

Cristina Dondi (University of Oxford), Marieke van Delft (Koninklijke Bibliotheek), Truusje Goedings and Andrea van Leerdam (Utrecht University).

On occasion of the conference an exhibition will be showed in the famous book room of Museum Meermanno | House of the Book. There will be a selection on view of the finest woodcuts and illustrations in books from the collections of the museum and the KB. The exhibition will be officially opened at the end of the conference and can also be viewed. At the museum there will also be the opportunity to enjoy a drink.

Date and time: 12 april 2013, start 10.00 hr.

Location: Aula of Koninklijke Bibliotheek, National Library of the Netherlands, The Hague.

Conference fee: 25 euro, including coffee, lunch and drinks (10 euro for students and members of the NBV, please mark on your payment).

Registration: please register before 8 April by e-mailing to illustratingearlyprintedbook@gmail.com, payments can be made to IBAN: NL92 INGB0005537064; BIC: INGBNL2A, Nederlandse Boekhistorische Vereniging. Please mark your payment with “Illustrating”.

For more information on the programme please check the websites of the KB (www.kb.nl

Bij de stuurgroep en het secretariaat van de VWM leeft toch al langer het gevoel dat de leden, in het bijzonder de doctorandi, meer inspraak moeten krijgen bij de invulling van de jaarlijkse cursusdag. Daarom zullen wij dit jaar voor het eerst experimenteren met het gebruik van een online poll (zie onder) voor het vastleggen van de inhoud van de volgende cursusdag (voorzien voor het voorjaar van 2013). Wij selecteerden alvast vijf uiteenlopende thema’s:

1 – Sociale Netwerk-analyse met Gephi
2 – Het gebruik van databases (Access)
3 – Topic Modeling: thematische analyse van een groep documenten
4 – Het zelfstandig publiceren van een (eigen) onderzoekspagina met WordPress
5 – Werken met het Geographical Information System (GIS)

Alle leden kunnen eenmalig hun stem uitbrengen voor een van deze thema’s. De voorgestelde thema’s worden hieronder nader toegelicht en richten zich op enkele digitale toepassingen, waarmee wij specifiek tegemoet willen komen aan de hedendaagse noden van jonge onderzoekers. Wij danken u alvast voor uw medewerking!

1 – Sociale Netwerk-analyse met Gephi
De computationele analyse van sociale netwerken is een toepassing die de jongste jaren gestaag in populariteit groeit. Sociale media-sites als Facebook en Twitter leveren interessante data voor de meest uiteenlopende wetenschappelijke toepassingen, zoals de verspreiding van epidemieën of het in kaart brengen van culturele netwerken. Ook voor mediëvisten biedt netwerkanalyse onverwachte, maar interessante perspectieven. Welke twaalfde-eeuwse auteurs correspondeerden met elkaar in brieven en valt dit epistolaire netwerk verbinden met de verspreiding van nieuwe ideeën? Kan de analyse van hertogelijke cartularia de sociale verhoudingen binnen een hertogom in kaart brengen? Kan men scholen of paradigma’s onderscheiden in de hedendaagse mediëvistiek op basis van citatie-netwerken binnen databanken als JSTOR? Binnen deze hands-on workshop wagen de participanten zich aan de computationele analyse van netwerk-data via de krachtige software Gephi. Centraal staat de vraag hoe men deze onderzoekstechnieken op relevante wijze kan aanwenden binnen mediëvistisch onderzoek.

2 – Het gebruik van databases (Access)
Dr. Mark Merry (Institute of Historical Research, School of Advanced Study, University of London) zou een vervolg kunnen geven op cursus Access voor mediëvisten die in februari 2011 werd gegeven. De cursus gaat uit van een basale vertrouwdheid met Access (invoeren van gegevens, werken met tabellen en formulieren, het opstellen van eenvoudige queries) en bouwt daarop voort. Onderwerpen die aan bod kunnen komen zijn o.a. technieken om data-invoer te versnellen en te vereenvoudigen, om de consistentie van de ingevoerde data te garanderen, het opstellen van complexe queries en de uitvoer van gegevens naar Excel, websites en rapporten. Wie de cursus van vorig jaar heeft moeten missen, kan zich oriënteren op de materie aan de hand van het handbook ‘Building and using databases for historical research’.

3 – Topic Modeling: thematische analyse van een groep documenten
“Topic modeling” is een toepassing in de Digital Humanities waarbij men zich richt op de automatische analyse van de onderwerpen in een ongestructureerde groep documenten — te denken valt literaire corpora, verzamelingen oorkonden of wetenschappelijke artikels. Hoewel de onderliggende statistiek erg ingewikkeld is, is het resultaat van topic modeling bijzonder eenvoudig. Een algoritme bepaalt eerst volledig automatisch de interessante “topics” in het corpus, oftewel groepjes van woorden die geregeld in dezelfde context opduiken. (Een groep woorden als kerk, priester, altaar, … kan bv. het topic “Religie” in het corpus voorstellen.) Vervolgens kan het programma automatisch bepalen in welke mate een bepaald onderwerp wordt behandeld in een document. (Een krantenartikel over een voetbaltransfer kan bv. voor 80% over sport gaan, maar ook 20% over economie.) Vervolgens kan men de samenstelling van interessante topics in het corpus bestuderen of de ontwikkeling ervan diachroon uittekenen, hetgeen steevast verrassende inzichten oplevert. In deze hands-on workshop leren de deelnemers een toegankelijk en veelgebruikt software-pakket (Mallet) besturen, dat van de gebruiker geen speciale ICT-vaardigheden vereist. Centraal staat de vraag hoe men deze onderzoekstechniek op relevante wijze kan aanwenden binnen mediëvistisch onderzoek.

4 – Het zelfstandig publiceren van een (eigen) onderzoekspagina met WordPress
Naast de aanwezigheid op traditionele fora als colloquia of in gedrukte boeken, wordt de aanwezigheid van onderzoekers op het wereldwijde web steeds belangrijker. Via een persoonlijke webpagina kan een onderzoeker zijn — steeds meer internationale — publiek eenvoudig maar efficiënt informeren over zijn recente onderzoeksactiviteiten, eventueel zelfs in verschillende talen. De meeste onderzoeksinstellingen bieden onderzoekers de mogelijkheid om een persoonlijke pagina te onderhouden, maar deze pagina’s bieden meestal weinig (bv. visuele) mogelijkheden om zich van andere pagina’s te onderscheiden. In deze hands-on workshop leren de deelnemers zelfstandig een website op te zetten, vorm te geven en te onderhouden met het bekende WordPress. Dit populaire online publicatie-platform biedt een scala aan mogelijkheden voor onderzoekers die hun online aanwezigheid op creatieve wijze willen optimaliseren.

5 – Geographical Information System (GIS) is een systeem dat bedoeld is om alle soorten geografische informatie vast te leggen, te bewerken, te analyseren en te publiceren. In feite vermengt het systeem elementen uit de cartografie, statistische analyse en database-technieken. Steeds meer historici maken gebruik van GIS voor het analyseren van kaarten en ruimtelijke patronen. Een GIS-cursus introduceert de basis van GIS voor historici en kan bv. bespreken hoe de GIS-software geografische kenmerken representeert, hoe GIS te gebruiken om kaarten van hoge kwaliteit te maken, het importeren van historische gegevens in GIS, topologisch en cartografisch modelleren, en het exporteren van de resultaten naar Google Earth.