Achtste Landschapscontactdag – 4 oktober 2013 te Beveren (Melsele)
Tijdens de Vlaamse landschapscontactdag staat het onderzoek naar de genese en de dynamiek van het Vlaamse cultuurlandschap centraal. Dit uniek platform biedt de mogelijkheid om recente onderzoeksmethoden en resultaten uit diverse disciplines omtrent landschapsgenese voor te stellen. Daarnaast is er ook ruimte voor discussie en uitwisseling van kennis en ideeën binnen het landschapsonderzoek. Dit jaar ligt de focus op de relatie tussen Landbouw en Landschap.
Thema: Landbouw en Landschap
Zelfs in de meest verstedelijkte delen van de wereld bleef landbouw de belangrijkste economische activiteit tot diep in de moderne tijd. Ook in een dichtbevolkte en volgebouwde regio als Vlaanderen speelt de landbouw ook vandaag nog een belangrijke rol in het behoud van de schaars geworden open ruimte, maar ook in het continueren van het historisch cultuurlandschap. Het huidige landschap werd immers voornamelijk vorm gegeven vanaf de Grote Ontginningen (pakweg de 11de-12de eeuw), en ook vanaf de late 19de eeuw waarbij de grote regionale verschillen inzake landbouw en landschap steeds kleiner werden. De indeling van landbouwpercelen, de structuur van landbouwwegen en afwateringsgrachten, de inplanting, typologie en morfologie van hoeves, het micro-reliëf in het landschap, de restanten van houtkanten en andersoortige houtige perceelsomheiningen, sluiten vaak rechtstreeks aan bij deze eeuwenoude landbouwpraktijken. Anderzijds bedreigen de modernisering, schaalvergroting en mechanisering in de landbouw steeds vaker de historische “leesbaarheid” van het agrarisch landschap.
Om het cultuurhistorisch belang van de landbouw correct te kunnen valoriseren in een toekomstgericht landschapsbeleid, dienen we te beschikken over een duidelijk inzicht in de structuur en werking van de regionale landbouw. Daarom zoekt deze Landschapscontactdag naar bijdragen die aantonen hoe inzicht in de historische landbouw kan leiden tot een beter begrip van de landschapsontwikkeling en van de talrijke landbouwgebonden relicten die nog steeds in het landschap aanwezig zijn. Het regionale perspectief vormt daarbij het uitgangspunt: de typologie en functies van de hoevegebouwen, de keuze voor bepaalde teelten, de verhouding akkerbouw-veeteelt, de grootte van het bedrijf, de marktgerichtheid van de landbouw, het belang van houtige elementen, de relatie met niet-agrarische activiteiten (proto-industrie), de gebruikte technieken, etc. Deze waren sterk regionaal verschillend en resulteerden in heel contrasterende landschappen.
Het samenbrengen van het verleden van de landbouw en de ontwikkeling van het landschap vormt een uitdaging voor elke landschapsdeskundige, historisch-geograaf, historicus, landschapsarcheoloog of ruimtelijke planner met interesse voor het verleden en de toekomst van het agrarische landschap in Vlaanderen. De landschapscontactdag streeft ernaar de interactie en samenwerking tussen verschillende invalshoeken en disciplines in landschapsonderzoek te versterken.
Open oproep:
We zoeken 5 lezingen over het ontstaan en de evolutie van het agrarische landschap in Vlaanderen. Daarnaast zijn we op zoek naar een aantal interessante excursies in de omgeving van Melsele. Suggesties voor een postersessie zijn eveneens welkom.
Bent u onderzoeker in dit thema en voelt u zich geroepen uw onderzoeksresultaten te delen, stel u dan kandidaat voor een lezing, excursieleiding of poster. Mail vóór 31 mei een samenvatting (van 250-400 woorden) naar inge.verdurmen@rwo.vlaanderen.be
Programma & Inschrijving:
Het definitieve programma zal in de loop van juni aangekondigd worden, waarna de inschrijvingen zullen starten.
Organisatie:
- Onroerend Erfgoed
- Vrije Universiteit Brussel – Vakgroep Kunstwetenschappen & Archeologie
- Universiteit Gent – Vakgroep Geografie & Vakgroep Geschiedenis
- Universiteit Antwerpen – Departement Geschiedenis
- Katholieke Universiteit Leuven – Onderzoekseenheid Middeleeuwen
- Ename Expertisecentrum voor Erfgoedontsluiting vzw
- Gemeente Beveren
- Erfgoedcel Waasland
Zie ook de bijgevoegde folder: callForPapers_2013
